Maar de verantwoordelijken van Emaillerie Belge geloven in de aantrekkingskracht ervan op nieuwe markten zoals design of architectuur.
Geëmailleerde platen op de grond gelegd, dozen uitgepakt, pand in aanbouw. De Emaillerie Belge arriveert begin januari in haar nieuwe hoofdzetel in Vorst, tegenover de fabriek van Audi Brussels, en bereidt zich voor op een nieuw leven.
Een team Italiaanse arbeiders die bezig zijn met het installeren van een gloednieuwe elektrische oven, aangekocht in La Botte, symboliseert op zichzelf de herstart die dit bijna honderd jaar oude Brusselse bedrijf gaat meemaken.
“Op twee maanden tijd hebben we alles verplaatst en gereorganiseerd. Uiterlijk eind februari herstarten we de activiteiten en begin maart zou de normale productie weer op gang moeten komen”, zegt Vincent Vanden Borre, algemeen directeur van de emailleerfabriek.
Zijn komst aan het hoofd van dit bedrijf is het antwoord op een verliefdheid. "Het was begin 2016. De voormalige eigenaar (Benoît d'Ydewalle, noot van de redactie) was van plan het bedrijf te sluiten, vanwege de aanhoudende verzwakking van de omzet gedurende twee jaar. De vraag bleef afnemen, er was geen sprake meer van klantenopvolging”, zegt Vincent Vanden Borre.
De aangekondigde ondergang van de emailleerfabriek bereikte de oren van Tanguy Van Quickenborne. Deze Vlaamse ondernemer, eigenaar van het bedrijf Van den Weghe, gevestigd in Zulte en gespecialiseerd in natuursteen, aarzelde niet lang: in februari ging hij naar Emaillerie Belge en op 17 juni kocht hij het bedrijf, waarvan hij het beheer toevertrouwde aan Vincent Vanden Borre.
“Tegenwoordig bieden we ook emaillering aan op gietijzer, op koper en zelfs op natuursteen.”
Deze jonge dertiger, afkomstig uit evenementen in de architectuursector, steekt zijn enthousiasme voor dit vlaggenschip van het Brusselse vakmanschap niet onder stoelen of banken. “Ik werd meteen verleid door het project en door het bedrijf”, zegt hij.
Voor hem betekent de herlancering van Belgian Enamelrie het nieuw leven inblazen van een bedrijf met een lange geschiedenis.
Emaillerie Belge, opgericht in 1921, is in feite de oudste ambachtelijke emailleerfabriek van Europa. In die tijd beleefde emaille, dat al sinds de oudheid bekend is (de Egyptenaren en Romeinen gebruikten het om kunstvoorwerpen te versieren), een industriële bloei: alledaagse voorwerpen werden om functionele redenen geëmailleerd. Dit materiaal, bestaande uit gemalen glasvlokken, gemengd met een bindmiddel en een pigment en vervolgens op een metalen drager gespoten en gesmolten in een oven op 830°, is brandveilig, wasbaar, hard, resistent, duurzaam en onveranderlijk.
"Binnen twee maanden hebben we alles verplaatst en gereorganiseerd. Uiterlijk eind februari zullen we de activiteiten weer opstarten en begin maart zou de normale productie weer opgestart moeten worden."
De jaren twintig en dertig markeerden de gouden eeuw van de geëmailleerde plaquette. Bedrijven zien het als een uitstekende promotievector voor hun logo of een iconisch personage. De grote Cigares Régal plaquette uit 1924, geplaatst in het tijdelijke kantoor van Vincent Vanden Borre, getuigt van de vitaliteit en creativiteit van de emailleurs van die tijd.
In België neemt het aantal emaillewerken toe, vooral in Brussel en in de buurt van Gosselies.
De jaren zestig markeerden het einde van de dominantie van geëmailleerde platen in de reclamewereld, die geleidelijk de voorkeur gaf aan synthetische materialen en lichtreclames. De emaillewerken verdwijnen dan één voor één.
"In eerste instantie waren we van plan om een ruimte te huren bij Tour & Taxis, maar het liep niet zoals we hadden gehoopt. Vervolgens gingen we op zoek naar een andere locatie en kwamen we terecht bij deze werkplaats waar voorheen een postkaartendrukkerij gevestigd was. We besloten om het te kopen."
Emailleerbedrijf Koekelberg, Foremail à Forest, VanDurme-Michiels, Emailleerbedrijf Brussel, Emailleerbedrijf Ancre, Emailleerbedrijf Crahait, Emailleerbedrijf Leclercq: ze zijn vandaag allemaal verdwenen.
Allemaal behalve één. De Belgische emaillering vindt zijn heil in nieuwe afzetmogelijkheden: decoratieve platen (reproductie van stripboeken, merchandising) en bewegwijzering – straat- en metrostationborden, stadsplattegronden, enz.
Het bedrijf, destijds gevestigd in Molenbeek, vlakbij het Weststation, bouwde gaandeweg een reputatie op die tot over de grenzen reikte. Het won overheidsopdrachten in Frankrijk, Ierland, Duitsland en Hong Kong.
Maar daar vindt de mondialisering plaats. De emaillefabriek, die in de jaren vijftig tot 138 mensen tewerkstelde, heeft steeds meer moeite om afzetmogelijkheden te vinden. Benoît d’Ydewalle, die Émailrie Belge in 1992 kocht, liet los
uiteindelijk genomen. In juni 2016 verkocht hij het bedrijf aan Tanguy Van Quickenborne en Vincent Vanden Borre.
Een direct probleem: verhuizen
Deze laatste, verantwoordelijk voor het operationeel management, wordt al snel geconfronteerd met een onmiddellijk op te lossen probleem.
“De gebouwen in Molenbeek waren vóór de overname al verkocht, dus we wisten dat we snel moesten verhuizen. Aanvankelijk waren we van plan om een ruimte te huren bij Tour & Taxis, maar het liep niet zoals we hadden gehoopt. We zijn toen op zoek gegaan naar een andere site en uiteindelijk kwamen we dit atelier tegen, waar voorheen een postkaartendrukkerij gevestigd was. We besloten het te kopen”, legt Vincent Vanden Borre uit.
"Ten tijde van de overname bood het bedrijf alleen emailleren op plaatwerk aan. Tegenwoordig bieden we ook emailleren aan op gietijzer, op koper en zelfs op natuursteen. We zijn ook bezig met het creëren van nieuwe kleuren."
Nu is het tijd voor de herlancering. “Ten tijde van de overname bood het bedrijf alleen emailleren aan op plaatwerk. Tegenwoordig biedt het ook emailleren aan op gietijzer, op koper en zelfs op natuursteen. Ook zijn we bezig met het creëren van nieuwe kleuren. En we zijn aan het draaien naar nieuwe markten: architectuur, design en kunst”, onderstreept de baas van de Emaillerie Belge.
Die zich ook richt op de kwaliteit van haar product. "Er zijn emaillefabrieken in Duitsland, Spanje, Frankrijk, Polen en Tsjechië. Maar ik durf te zeggen dat we met onze eigen, meer resistente basislakformules de beste kwaliteit in Europa, zo niet in de wereld, kunnen bieden."
Beetje bij beetje start de pomp opnieuw. De omzet, die in 2016 was gedaald naar 400.000 euro, steeg in 2017 al naar 600.000 euro, waarvan 25% werd behaald in de niches architectuur en design. “Voor dit jaar mikken we op 900.000 euro. Het doel is om de omzet binnen twee jaar te verdubbelen. In 2019 moet deze dus uitkomen op 1,2 miljoen euro.”
Als het resultaat in evenwicht is, moet de optimalisatie van de productie het ook mogelijk maken winst binnen te halen. Deze optimalisatie zal met name betrekking hebben op de nieuwe oven, die het energieverlies tot een minimum zal beperken. “De kleine gasoven had 6 tot 8 uur nodig om op temperatuur te komen, en de grote tot 12 uur. De nieuwe elektrische oven, aangekocht in Italië, heeft slechts anderhalf uur nodig om op te warmen”, onderstreept Vincent Vanden Borre.
"De kleine gasoven had zes tot acht uur nodig om op temperatuur te komen, en de grote had wel twaalf uur nodig. De nieuwe elektrische oven, gekocht in Italië, heeft slechts anderhalf uur nodig om op te warmen."
Volgens hem moet de omzetverdubbeling opgevangen kunnen worden met het huidige team van tien man, waarvan vijf voor de productie. “Om mee te kunnen doen, zullen we ons nog verder moeten ontwikkelen”, voegt hij eraan toe.
Een heropleving van de verkoop zal ook een groter bewustzijn vereisen. “Emaille is een prachtig materiaal, maar het is een product dat, zo niet vergeten, toch geassocieerd wordt met een enigszins achterhaald imago”, zegt Vincent Vanden Borre.
Met dit doel vergroot Emaillerie Belge zijn aanwezigheid op tentoonstellingen en beurzen zoals de Valérie Traan-galerij in Antwerpen, Salone del Mobile in Milaan (in april) of de Biënnale van Kortrijk (in september).
Oorspronkelijk artikel: l'Echo
